به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

گنبدی که برای تدفین پیکر حضرت علی (ع) ساخته شد

تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۵۷۷۷۱

 اگر بخواهیم در زمینه میراث فرهنگی و تاریخی یک اثر از استان زنجان را نام ببریم، قطعا آن اثر گنبد زیبا و فیروزه‌ای سلطانیه است.

گنبد سلطانیه مقبره‌الجایتو است که در ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ میلادی در شهر سلطانیه پایتخت ایلخانیان ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی از شیوه معماری آذری به شمار می‌رود، گنبد سلطانیه در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیده‌است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قصد سلطان محمد خدا‌بنده از بنای این گنبد باشکوه و خارق‌العاده که در ۳۰ کیلومتری شهر زنجان قرار دارد و بزرگترین گنبد آجری جهان محسوب می‌شود این بود که پیکر مطهر حضرت امیرالمومنان علی (ع) را به آنجا منتقل سازد، علت این کار شیعه شدن سلطان محمد خدابنده و محبت او به حضرت علی (ع) بود، شاید به اعتباری گنبد سلطانیه را بتوان اولین اثر هنری شیعه در کشور ایران دانست؛ اما بعد از اتمام بنا به علت مخالفت علماء دینی داخل و خارج کشور با این عمل، سلطان محمد از انجام این کار منصرف شد.

البته پس از انصراف از این کار، وی به نجف و کربلا سفر کرده و تربت فراوانی به سلطانبه آورد و محل تربت‌خانه که قرار بود ۲ قبر، یکی پیکر امیرالمومنین و دیگری پیکر خودش در آنجا به خاک سپرده شود را با آن تربت زینت داد.

در برخی کتب آمده است که امیرالمونین به خواب یکی از علما رفته و گفتند: «به سلطان محمد بگویید که نیت خیرش از این کار به ما رسید».
تزئینات و نحوهٔ ساخت این مقبره در واقع نقطهٔ عطفی در معماری آن دوران بوده به این شکل که سبکی جدید را در معماری به‌وجود آورده که از معماری سلجوقی منفک شده‌است.

این بنا شامل هشت ایوان و هشت مناره است که گفته می‌شود از هشت در بهشت ابواب البر یا در‌های نیکی الگو گرفته است و شامل دو دوره تزئینات است دور نخست تزئینات آجر و کاشی بوده است که به واسطه آجر و کاشی آیاتی از قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان و ذکر نام خداوند و اسامی پیامبر اسلام و امام اول شیعیان و نام پادشاه نوشته شده است، اما بعد از مدتی به دلیلی نامعلوم پادشاه (سلطان محمد خدابنده) دستور پوشانیدن تزئینات کاشی با اندود گچ را می‌دهد که این گنبد شامل سه بخش اصلی ورودی، تربت‌خانه و سردابه است.

پادشاه الجایتو پس از نومید شدن از انتقال پیکر مطهر حضرت علی (ع)، از خاک نجف و کربلا به سلطانیه انتقال داد و در ساخت قسمتی از گنبد استفاده کرد که به تربتخانه مشهور است، پادشاه وصیت کرده بود که در سردابه دفن شود که دو سال بعد از اتمام ساخت گنبد در سن ۳۴ سالگی بر اثر بیماری درگذشت.
گفته می‌شود در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از این گنبد الگوبرداری شده‌است و بنای این گنبد که بعد از گنبد‌های سانتاماریا دلفیوره و ایاصوفیه سومین گنبد بزرگ دنیاست.

کاشی‌های طلایی رنگ و منقش و هشت گوش تربت خانه و ازاره‌های آن از لحاظ هنر کاشی پزی فوق‌العاده ممتاز و کم نظیر است. پلان بنا در رقوم همکف و طبقه اول با فضا‌های اطراف مرتبط با گنبد، نزدیک به مستطیل و ادامه مجموعه در طبقه دوم و سوم دارای پلان هشت ضلعی است. این بنا از سه فضای گنبدخانه، تربت‌خانه و سردابه تشکیل شده است که گنبد آرامگاه اولجایتو، با ارتفاع ۵۰.۴۸ متر و قطر دهانه ۴۰.۲۴ متر، بزرگ‌ترین گنبد تاریخی در ایران و بزرگترین گنبد آجری در جهان است.

این گنبد نخستین گنبد دو جداره در جهان است که نمی‌توان نمونه‌ای قدیمی‌تر از آن در جهان یافت، ضخامت گنبد ۱۶۰ سانتی‌متر و فضای خالی بین دو پوسته ۶۰ سانتی‌متر است و سیستم دو جداره بودن گنبد در ارتباط با مسایل ایستایی قابل بررسی است. به طوری که به لحاظ بالا بودن مقاومت بنا در لنگر‌های خمشی و برشی، آن را توخالی و بنا را در مقابل زلزله آسیب‌ناپذیر کرده است.

در فضای گنبدخانه، هشت جرز سنگین با عرض ۷۸.۶ متر قرار دارد که وزنیک هزار و ۶۰۰ تنی گنبد را به شالوده‌ها منتقل می‌کنند.
سطح مقطع هر کدام از این جرز‌ها حداقل ۵۰ متر مربع و بار وارده بر آن ۲۰۰ تن محاسبه شده است اگر چه سن پائولوزی تشابهاتی را از گنبد کلیسای سانتاماریا دلفیوره‌ی فلورانس به این گنبد بیان کرده، ولی اینجا مجالی بود برای بیان این مطلب که این بنای زیبای آجری با گنبد آن هرگز کوچکترین تشابهی را با سایر گنبد‌های جهان نداشته و اساسا ساختار گنبد سلطانیه ویژگی خاص منحصر بفرد خودش را داشته و هیچ تشابهی به گنبد این کلیسا ندارد.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: استان زنجان مناطق گردشگری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۵۷۷۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انگلیس درصدد راه‌اندازی گنبد آهنین

فرو ریختن هیمنه رژیم صهیونیستی در پی عملیات موفقیت‌آمیز «وعده صادق» با هدف پاسخ به حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران، مقام‌های انگلیس را در سایه ضعف جدی ارتش این کشور، به فکر تقویت انداخته است.

به گزارش مشرق، تونی رادکین رئیس ستاد مشترک ارتش انگلیس در گفت‌ وگو با شبکه رادیویی ال‌بی‌سی عنوان کرد که مذاکرات درباره راه‌اندازی گنبد آهنین در این کشور به طور پویا جریان دارد. او با بیان اینکه وضعیت انگلیس به‌ عنوان عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با رژیم صهیونیستی متفاوت است، اما تصریح کرد که این کشور در آینده به گنبد آهنین نیاز خواهد داشت.

این مقام نظامی انگلیس گفت که لندن به همراه متحدان اروپایی خود سرگرم بررسی ابتکارات مختلف برای دفاع از خود در برابر تهدید فزاینده بین‌المللی است.

پیشتر مارک فرانسوا و جیمز هیپی معاونان سابق وزارت دفاع انگلیس هم گفته بودند که این کشور به سامانه دفاعی مشابه رژیم صهیونیستی نیاز دارد. البته کارشناسان می‌گویند که راه‌اندازی گنبد آهنین در انگلیس، به دلیل بزرگتر بودن مساحت این کشور نسبت به سرزمین‌های اشغالی، پیچیده‌تر و گران‌تر خواهد بود.

به هر روی واقعیت این است که حمله پهپادی و موشکی ایران علیه رژیم صهیونیستی مقام‌های غربی را شگفت زده و محاسبات آن ها را برهم زده است. هفته پیش یک فرمانده پیشین نیروی دریایی انگلیس اعتراف کرد که اگر ایران به این کشور حمله کرده بود، انگلیس قادر به دفاع از خود نبود.

پنی موردانت معاون پارلمانی نخست وزیر و وزیر دفاع پیشین انگلیس هم در یادداشتی برای نشریه دیلی میل نوشت که عملیات نظامی ایران، جهان را تحت تاثیر قرار داده است. وی با بیان اینکه انگلیس مانند سایر کشورهای اروپایی توان نظامی خود را تقویت نکرده است، بر لزوم افزایش بودجه دفاعی این کشور تاکید کرد.

نخست وزیر انگلیس روز چهارشنبه به بهانه افزایش تهدیدهای بین‌المللی و ادعای تبدیل شدن جهان به مکانی خطرناک‌تر از پایان جنگ سرد، اعلام کرد که ۷۵ میلیارد پوند به بودجه دفاعی این کشور اضافه خواهد کرد.

وی گفت: «در دنیایی که از پایان جنگ سرد خطرناک‌تر است، ما نمی‌توانیم از وضع موجود راضی باشیم. در حالی که دشمنان ما صف‌آرایی می کنند، ما هم باید برای دفاع از کشور، منافع و ارزش‌هایمان بیشتر تلاش کنیم و به همین دلیل است که من امروز بزرگترین افزایش بودجه دفاع ملی را اعلام می کنم.»

ریشی سوناک افزود: «ما مخارج دفاعی را تا سال ۲۰۳۰ به ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش خواهیم داد. این طرح ۷۵ میلیارد پوند دیگر به بودجه دفاع کشور اضافه خواهد کرد و جایگاه ما را به عنوان بزرگترین قدرت دفاعی در اروپا تضمین می‌کند.»

البته این ادعاها و موضع‌گیری‌ها در حالی مطرح می‌شود که ارتش انگلیس بر اساس گزارش‌ها از ضعف جدی نیروی انسانی و تسلیحاتی رنج می‌برد. ریچارد کمپ فرمانده بازنشسته ارتش این کشور چندی پیش اعتراف کرد:‌ ارتش از زمان جنگ جهانی دوم، به اندازه امروز ضعیف نبوده است. ما فاقد موشک‌های بالستیک هستیم، کمبود سامانه دفاعی در برابر موشک‌های بالستیک داریم و تقریباً در هر قابلیت رزمی که فکرش را بکنید، کمبود داریم.

یافته‌های شبکه اسکای نیوز هم نشان می‌دهد که اگر جنگ شود مهمات نیروهای مسلح انگلیس در عرض چند روز تمام می‌شود؛ این کشور توانایی دفاع از آسمان خود را در برابر حملات موشکی و پهپادی که اوکراین در حال تحمل آن است، ندارد و پنج تا ۱۰ سال طول می‌کشد تا ارتش بتواند یک لشکر جنگی متشکل از ۲۵ تا ۳۰ هزار سرباز را با پشتیبانی تانک، توپخانه و بالگرد به میدان بیاورد.

همچنین روزنامه تایمز چاپ لندن هم در گزارشی نوشته است که ارتش این کشور برای جنگیدن، بسیار کوچک است و به‌ عنوان یک نیروی نظامی در سطح بالا، از سوی ایالات متحده محسوب نمی‌شود. مقام‌های نظامی انگلیس بر همین اساس نگرانند که اگر این کشور مورد حمله قرار گیرد، فاقد توان لازم برای دفاع از خود خواهد بود.

منبع: ایرنا